Dlaczego warto dbać o regularne kontrole elektronarzędzi w firmie?
Jeśli poważnie podchodzisz do swojego biznesu, powinieneś koniecznie wiedzieć, jak i kiedy przeprowadzać kontrole elektronarzędzi. To przede wszystkim obowiązek ustawowy. Przepisy prawa są w tej kwestii bardzo jednoznaczne i ich nieprzestrzeganie skutkuje surowymi karami.
Poza tym, dbając o elektronarzędzia przedłużasz czas ich działania, a więc nie tracisz pieniędzy na ciągłe kupowanie nowych. A co najważniejsze, dbasz o swoich fachowców – brak dbałości o sprzęt skutkuje dużym ryzykiem poważnego wypadku.
W przypadku narzędzi o napędzie elektrycznym to porażenia, poparzenia, trwałe kalectwo, a często nawet zgon. Jako pracodawca ponosisz odpowiedzialność za bezpieczeństwo pracowników. Pomyśl, czy stać Cię na odszkodowania?
To nie przypadek. Twoja firma jako pracodawca, odpowiada bezpośrednio za bezpieczeństwo pracowników podczas wykonywania pracy. Dzięki odpowiedniemu zabezpieczeniu i regularnej kontroli elektronarzędzi możesz zminimalizować ryzyko wypadków, porażenia prądem, a nawet śmierci. To święty spokój i czyste sumienie dla Ciebie, specjalistów BHP oraz kierowników robót i menedżerów.
Praktyka współpracy z zakładami i firmami budowlanymi podpowiada nam, że jeśli nawet badania elektronarzędzi są przeprowadzane, to ich wyniki gdzieś giną w stosach papierów.
Nikt nie ma czasu na wprowadzenie ich do systemu. Być może dlatego, że nie znają jeszcze ułatwiającego życie Programu do Przeglądów Technicznych. To produkt, który nie tylko ułatwia życie w przemyśle i budownictwie, ale też pomaga zapobiegać problemom z Inspekcją Pracy, dotkliwymi karami i ewentualnymi odszkodowaniami za nieszczęśliwe wypadki przy pracy.
Poza samym bezpieczeństwem są jeszcze inne aspekty, które warto wziąć pod uwagę. Przede wszystkim regularne przeglądy elektronarzędzi wydłużają ich żywotność i użytkowanie. Zadbany i odpowiednio zabezpieczony sprzęt działa lepiej, wydajniej i dłużej. Możesz na nim polegać, że nie zepsuje się w momencie kiedy gonią Cię terminy i od niego zależy oddanie prac. To czysty zysk dla Twojej firmy.
Jednak to nie wszystko. Dbając o elektronarzędzia nie tylko oszczędzasz, ale również zarabiasz więcej i możesz lepiej zorganizować pracę swojej załogi. Dlaczego? Firma, która potrafi zapobiegać wypadkom w pracy, która dba o posiadane zasoby zdobywa znacznie lepsze opinie. A opinie do trafiające lepsze zlecenia i zgłaszający się do pracy lepsi fachowcy.
Również pracownicy wiedzą, że mogą pracować bezpiecznie, bo dbasz o jakość i sprawne działanie ich narzędzi pracy. To sprawia, że pracują bardziej efektywnie. Jeśli to zaniedbasz, od razu spada jakość i tempo pracy. W końcu nikt nie chce pracować na byle jakim i zepsutym sprzęcie. W byle jakiej firmie. Zamiast wykonać swoją robotę szybko, pracownicy zaczynają się obijać, szukać wymówek, że „nie mają czym pracować”.
Ty, zamiast brać kolejne zlecenia i realizować duże projekty, zmagasz się z niedotrzymanymi terminami i dużą rotacją pracowników.
Dbając o kontrolę i stan elektronarzędzi eliminujesz ryzyko utraty życia lub zdrowia przy posługiwaniu się sprzętem zasilanym energią elektryczną.
Czy warto więc ryzykować kary nakładane przez organy uprawnione do kontroli BHP oraz ludzkie zdrowie nie spełniając tego podstawowego obowiązku w zakładzie pracy?
To proste jak 3-2-1. Nie ma tu wielkiej filozofii, raczej uporządkowanie informacji, które pewnie już masz. W trzech prostych punktach pokażemy Ci, na czym powinna polegać diagnostyka elektronarzędzi.
Elektronarzędzia I Kategorii – urządzenia, które użytkowane są od czasu do czasu, kilkakrotnie w ciągu jednej zmiany, które za każdym razem jest zwracane do wypożyczalni czy narzędziowni.
Elektronarzędzia II Kategorii – eksploatowane często w ciągu zmiany, które nie jest zwracane do wypożyczalni, narzędziowni.
Elektronarzędzia III Kategorii wykorzystywane w sposób ciągły na więcej niż jednej zmianie, zainstalowane na stałe, np. na linii montażowej lub produkcyjnej.
co 6 miesięcy
Co 4 miesiące
co 2 miesiące
Badania i pomiary narzędzi dzielimy na 2 rodzaje: bieżące i okresowe. Czym się różnią? Badania bieżące to ogólne sprawdzenie stanu technicznego elektronarzędzi poprzez:
Wykonujesz je za każdym razem, kiedy sprzęt wraca do narzędziowni lub jest z niej pobierany. Wszystko to ma dać pewność, że wydajesz sprawny i działający sprzęt, który nie ma żadnych przepięć, przeciętych kabli etc.
Nie potrzebujesz do tego specjalistycznego sprzętu. To po prostu nawyk, który sprawia, że pracownicy zawsze dostają sprawny i działający sprzęt.
Badania okresowe to nieco większy zakres, wykonuje się je rzadziej (w zależności od kategorii elektronarzędzi) i obejmuje:
Sprawdzenie biegu jałowego
Aby wykonać badania okresowe, personel powinien mieć odpowiednie świadectwa kwalifikacji do takich działań. O tym warto pamiętać.
Jeśli badania okresowe wykonuje uprawniony pracownik, wówczas Inspekcja Pracy może nałożyć karę, a ubezpieczyciel nie wypłaci odszkodowania w razie wypadku lub awarii.
Aby uniknąć takich sytuacji, możesz zlecić usługę wykwalifikowanej firmie. Wówczas masz pewność bezpieczeństwa i spokojne sumienie, że powierzyłeś zadanie profesjonalistom.
To nie tylko obejrzenie, czy wszystkie części są na miejscu i kabel nie jest nigdzie przecięty. O tym musisz pamiętać:
Sprawdź tabliczkę znamionową
Mówi nam ona o wielu bardzo ważnych parametrach urządzenie oraz umożliwia jego identyfikację (numer seryjny). Jeśli urządzenie nie posiada tabliczki znamionowej, pamiętaj, aby trwale oznakować je unikalnym numerem. Jeśli tego brakuje, sprzęt nie powinien zostać dopuszczony do użytkowania.
Sprawdź stan przewodu i wtyczki
Zwróć szczególną uwagę na stan izolacji przewodu, upewnij się, że nie ma pęknięć i przetarć oraz czy zabrudzenia z miejsca pracy nie wpływają na niszczenie izolacji przewodu (rozpuszczanie, utwardzanie, pęknięcia). Sprawdź, czy wtyczka jest oryginalna i nie jest uszkodzona. Jeśli wcześniej została wymieniona na inną to czy odpowiada klasie bezpieczeństwa, jest szczelna i odpowiednio zamontowana.
Sprawdź stan obudowy
Upewnij się czy jest kompletna, czy nie ma pęknięć lub zabrudzeń mających wpływ na bezpieczeństwo użytkowania (np. smar czy obce osady z miejsca pracy). Już na tym etapie należy bezwzględnie wyeliminować elektronarzędzia z pękniętymi obudowami kierując je do naprawy.
Sprawdź, czy działają elementy mechaniczne, wyłączniki, regulatory i blokady
Zwróć szczególną uwagę na elementy decydujące o bezpieczeństwie użytkowania takie jak mechanizmy blokujące, wyłączniki, blokady mechaniczne.
Sprawdź kompletność śrub obudowy
Czy wszystkie śruby są dokręcone, nie wystają i czy pewnie mocują elementy obudowy.
Sprawdź otwory wentylacyjne
Upewnij się, że nie ma utrudnień w przepływie powietrza. Koniecznie usuń kurz i ewentualne stałe zanieczyszczenia
Jeśli zewnątrz wszystko wygląda dobrze, czas sprawdzić, jak jest w środku. Tutaj ważne jest przede wszystkim:
Zwróć uwagę na sposób i jakość zamocowania przewodu do urządzenia, czy opaska mocująca zapobiega wyrwaniu przewodu, czy jest zapewniony optymalny i pełen styk żyły przewodu z zaciskiem, czy nie ma w pobliżu styków stwardniałej izolacji o zmienionym kolorze co może świadczyć o przegrzewaniu styków.
Przewód ten koloru żółto-zielonego powinien być nieco dłuższy by przy wyszarpnięciu zapewnić jak najdłużej połączenie ochronne urządzenia.
Dla poprawnej pracy napędu istotna jest odpowiednia długość szczotek. Część elektronarzędzi posiada wzmocniona izolację w strefie pracy układu szczotka – komutator, która należy sprawdzić pod kątem degradacji wskutek działania temperatury i łuku elektrycznego.
Sprawdź, czy nie ma śladów przegrzania uzwojeń, które poznasz po tym, że izolacja zmienia kolor na ciemniejszy.
Zwróć uwagę na stan wentylatora, czy nie ma wyszczerbień które wpływają na skrócenie żywotności łożysk, mogą doprowadzić tez do uszkodzenia samego wentylatora.
Po #3. Wykonaj pomiar rezystancji izolacji
Stan izolacji wpływa bezpośrednio na bezpieczeństwo obsługi i prawidłowe funkcjonowanie instalacji oraz urządzeń elektrycznych. Dobra izolacja to zmniejszenie ryzyka przepięć i porażeń, a także zmniejszenie ryzyka uszkodzenia sprzętu.
Takie badania wykonuje się za pomocą specjalnych przyrządów. Urządzenia te dokonują sprawdzenia rezystancji izolacji przy napięciu probierczym 500V i prądzie pomiarowym 1mA.
Podczas badania mierzymy wartość rezystancji między zwartymi przewodami L-N a dostępnymi metalowymi częściami obudowy (śrubki, zaciski, głowice robocze, obudowy przekładni). Poprzednio obowiązująca norma (PN-88/E-08400/10:1988) zalecała, by czas badania nie był krótszy niż 60 sekund.
Wartością graniczną dla elektronarzędzia wykonanego w II klasie ochronności dla normy PN-88/E-08400/10 jest:
nie mniej niż 5MΩ między częściami metalowymi oddzielonymi od części pod napięciem tylko izolacją podstawową a dostępnymi dla dotyku częściami metalowymi.
Wartość graniczna dla tego samego elektronarzędzia według normy DIN VDE 0701-0702 wynosi nie mniej niż 2MΩ między częściami pod napięciem a dostępnym dla dotyku częściami metalowymi.
rezystancja styków połączeniowych obwodu ochronnego przy obudowie.
W zależności od tego, według jakiej normy przeprowadzasz badanie, różne są wartości prądów testowych oraz graniczna dopuszczalna rezystancja obwodu PE.
Przy określeniu rezystancji obwodu według norm DIN VDE 0701-0702 wartość prądu testowego wynosi 200mA, a graniczna rezystancja obwodu nie może przekroczyć 0,3Ω dla przewodu ochronnego o długości 5m.
Z kolei przeprowadzanie pomiaru zgodnie z PN-88 E-08400/10 wymagało prądu testowego o natężeniu 25A przy czym graniczna rezystancja obwodu ochronnego nie mogła przekroczyć wartości 0,1Ω dla przewodu o długości 5m.
To ostatni punkt badań okresowych, jednak jeden z kluczowych punktów dla bieżących badań elektronarzędzi. Ten test wykonujesz, aby sprawdzić, jak pracuje sprzęt oraz obiektywnie ocenić jego stan.
Zwróć szczególną uwagę na głośność pracy napędu, szum łożysk, iskrzenie szczotek komutatora i ewentualne wibracje, dynamikę rozruchu i zatrzymania napędu. Test ten powinien trwać kilkanaście sekund – zazwyczaj wykonujemy go w czasie od 15 do 30 sekund.
Jak to wszystko ogarnąć?
Po takiej ilości informacji może zakręcić się w głowie – i to zupełnie normalne. Jak o tym wszystkim pamiętać? Co zrobić, aby dopilnować wszystkich szczegółów? A co najważniejsze – w przypadku kontroli lub, nie daj Boże, wypadku, jak wykazać, że wykonałeś wszystkie niezbędne przeglądy?
Specjalista od BHP może się złapać za głowę i powiedzieć „Panie, to się nie da! Tego jest za dużo. Nikt tego nie robi”.
Pewnie myślisz sobie “Matko kochana, gdybym miał narzędzie, które mi to uporządkuje, życie byłoby łatwiejsze”.
I tutaj mam dobrą wiadomość. Jest narzędzie, które łatwo pomoże Ci uporządkować wszystkie elektronarzędzia. Wystarczy kilka kliknięć, aby sprawdzić, kiedy ostatnio były robione badania w poszczególnych kategoriach, co zostało wysłane do naprawy, co należy zutylizować, a co dokupić.
Będziesz od razu wiedział, jakie inwestycje w sprzęt powinieneś zaplanować i jak zorganizować pracę, aby móc zrobić kolejny przegląd sprzętu. To łatwe i wygodne. Nie tracisz czasu i masz wszystko czarno na białym.
W końcu chodzi o to, żeby ułatwiać sobie pracę, a nie utrudniać, prawda? Właśnie dlatego, po rozmowach z właścicielami firm i specjalistami ds. BHP, stworzyliśmy Program do Przeglądów Technicznych, Kontroli i Legalizacji.
Koniec nerwowego szukania notatek i wyników badań, które „gdzieś przecież były, tylko w której szufladzie?” Nie musisz o wszystkim pamiętać!
Jeśli nawet cokolwiek się wydarzy, wystarczy wejść do programu, sprawdzić i informacje i wydrukować – dla inspekcji, kontroli lub na potrzeby ubezpieczyciela.
Sprawdź również:
